Bir ceviz bahçesi tesis edilmeden önce, çeşit seçimini yapabilmek için gerekli en önemli bilgi;

METEOROLOJİK VERİLER’dir.

Ayrıca bu veriler, “ceviz bakım programı:aylar” bölümünde anlatıldığı gibi, sulama rejimi ve bitki besleme programını da yönlendirecek kriterler içerir.

Ekteki fotoda görüldüğü üzere;

Önemi: doğru çeşit seçimi, ceviz bahçesinin başarısındaki ana unsurlarından biridir.Zira; bir çok emek ve zaman harcanmış bir bahçede sonuç hüsran olabilmektedir.Unutmamak gerekir ki;çeşit tespitinin ana kriteri, ceviz bahçesi tesis edilecek arazinin METEOROLOJİK VERİLER‘idir. Bahçe kurulumuna başlamadan önce, yöreye ait mümkünse son 40 yıla ait bu veriler meteoroloji müdürlüklerinden temin edilmelidir.Bu veriler nelerdir ?

EN DÜŞÜK HAVA SICAKLIĞI(EDHS); bu kriter, dikilecek çeşidin, kış soğuklarından etkilenip etkilenmeyeceğini belirler.Bir nevi ağacın HAYATİYETİ söz konusudur.Zira; her çeşidin kendine özgü iklim istekleri olduğu gibi, en düşük hava sıcaklık dayanımları da farklıdır.Örneğin, yerli YALOVA çeşitleri, ılıman çeşitler olup kış soğuklarına çok dayanıklı değillerdir.Bu çeşitlerin eksi -18-22°C de, yaşları kaç olursa olsun, ölümleri kaçınılmazdır.Buna benzer,son yıllarda ülkemizde çok rağbet gören(!) CHANDLER, PEDRO, FERNOR  gibi ana çeşitler de ılıman tipler olup aynı dayanım kriterleri, bu çeşitler için de geçerlidir.Bu çeşitler ,  karasal ve kışları soğuk geçen bölgelere kesinlikle DİKİLMEMELİDİR.(foto sıra no:1′deki arazinin EDHS kriteri: eksi -25,6°C’dir.)

İLKBAHAR SON DON TARİHİ(İSDT); bu kriter, ağacın yapraklanma ve çiçeklenme dönemlerinde karşılaşabilecekleri don tehlikesi bakımdan önemlidir.Bir nevi meyvelerin HAYATİYETİ söz konudur.Bu nedenle, yapraklanma ve çiçeklenme tarihleri, son don tarihinden sonra olan çeşitlerin seçilmesi önemlidir.Ülkemizde, son don tarih ortalaması yaklaşık 25 nisan ile 5 mayıs tarihleri arasıdır.(foto sıra no:1′deki arazinin İSDT kriteri: eksi -2°C ile, 2 mayıs tarihindedir.)

SONBAHAR ERKEN DONLARI(SEDT); bu kriter, ağacın o yılki sürgünlerinin sonbaharın erken donlarından etkilenip etkilenmeyeceğini belirler.Bir nevi sezon sürgünlerinin HAYATİYETİ söz konusudur.Bu nedenle, sonbahar erken donlarından etkilenmeyecek, vejetasyon süresi kısa çeşitler seçilmelidir ki; hem sezon sürgünleri ve meyve gözleri erken donlardan zarar görmesin, hem de sürgünleri  kışa hazırlanabilsin.(foto sıra no:1′deki arazinin SEDT kriteri: eksi -2°C ile, 29 eylül tarihindedir.)

SOĞUKLAMA SÜRESİ; bu kriter, meyve tutumunu belirleyen unsurdur.Zira; her ceviz çeşidinin dinlenme döneminde, kendine özgü belirli bir süre soğuk hava ihtiyacı vardır.Bu süre, ceviz çeşitlerinin, +7,1 °C ile 0°C arasında geçirdikleri saat miktarıdır. Ceviz çeşitlerinin, 700 saat ile 2200 saat arasında değişik soğuklama süreleri vardır.Ülkemiz genelinde, soğuklama süresi ortalaması 1800-2000 saat civarıdır.

 Not: foto sıra no:1‘deki gibi minimum verilere, garanti opsiyon payı olarak eksi -5°C, daha ilave edilmelidir.Zira; ülkemizdeki birçok meteoroloji istasyonu, yerleşim yerlerinin içlerinde kalmış veya yerleşim yerlerinin çok yakınındadırlar.Yerleşim merkezlerinde  kışın,gerek evsel kaynaklı soba dumanları ile gerekse de fabrikaların ve araçların yaymış oldukları dumanlar, şehri, açık alana göre yaklaşık 5 °C kadar daha ılık tutar.

Unutulmamalıdır ki; her yerleşim merkezi, kendi iklimini yaratır.

Not: Meteorolojik verilerin son 40 yıllık bilgilerine ulaşamıyorsak bile, 2011-2012 yılı kış verileri de işimizi görebilecektir.Zira; ülkemizde son 50 yılın en sert kışı, 2011-2012 kışında yaşanmıştır.Bu yılın bilgileri de bize ışık tutabilir.

Not: Ülkemiz ortalama rakımının 1000 mt ve ortalama en düşük sıcaklığının da eksi -22-25°C arası olduğu göz önünde tutulursa, soğuğa dayanıklı çeşitlerin tercih edilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.Ilıman çeşitler içinse sınır değer eksi -15-18°C’ arasında olduğu da göz önünde tutulmalıdır.

Not: dikim sonrasında, ” ceviz bahçesinde bulunması gereken aletler” konusunda anlatılan,harddiskli dijital termometre temin ederek, direkt bahçemizle ilgili  meteorolojik verilerin noktasal değerlerini tespit etme imkanımız olacaktır.

Not: foto sıra no:1‘deki bu görüntü, uygulaması yapılmış, 11.000 ağaçlık bir ceviz bahçesinin, METEOROLOJİK VERİ‘lerinden alınmıştır.

Follow

Paylaş

Bir ceviz bahçesinde olabilecek doğal zararlardan biri DOLU yağışıdır.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Tanımı: DOLU, ülkemizde mevsim geçişlerinin yaşandığı özellikle mayıs-haziran ve eylül-ekim aylarında görülen bir yağış şeklidir.Havaların yağışlı gittiği bir dönemde, yağmur bulutlarının, soğuk hava tabakalarına rastlamaları sonucu , yağmur daneleri, doluya dönüşerek yeryüzüne düşer.Dolunun şiddeti, yağmur damlalarının dane büyüklüğüne ve yağmur bulutlarının karşılaşmış oldukları soğuk hava tabakasının soğuk şiddetine  bağlıdır.

Zararı:Bir ceviz bahçesine zarar verebilecek dolu dönemi, mayıs-haziran aylarında olan dolulardır.Zira; bu dönemde meyveler minik ve hassas olurlar.Dolu, meyvelerde, yapraklarda ve fidan gövdelerinde tahribatlar yaratır.(foto sıra no:1 ,2 ve 3).Dolu daneleri , meyveleri dalından kopartarak miktar(kantite) azalması yaparak zarar verdiği gibi(foto sıra no:3), meyvelerin üzerinde yara meydana getirerek kalite azalması yaparak da zarar verebilir(foto sıra no:1).Bizim için ilk durum daha önemlidir.Ayrıca, yaprak parçalanmaları yaparak, bitkinin fotosentez yapmasını zorlaştırır.Gövde ve dallar üzerinde yapmış olduğu tahribatlar(foto sıra no:2) ise, açık yaralanmalara neden olur.Bu açık yaraların büyüklüğüne göre ceviz, enerjisinin büyük bir kısmını bu açık yaraları tedavi etmek için kullanır ki; bu durum bizim için yıl kaybına bile neden olabilir.

Tedavisi: bu şekildeki dolu yağışından ve tahribatından sonra, bitkiye mutlaka onarıcı ve tedavi edici uygulama yapılması gerekir.Dolu yağışına müteakip hiç vakit kaybetmeden bu uygulamanın yapılması gerekir. Öncelikle,dolu şiddetinden dolayı kırılmış sürgünler var ise bunlar,steril bağ makasları ile budanır ve akabinde ilaçlama yapılır. Tedavi uygulamasında; 100 lt suya, 1500 gr hazır bordo bulamacı karıştırılarak, pülverize edilir.Ardından, ağaç gövde ve dallarındaki yaralanmalar çok derin ise, yara kısımları ağaç macunu veya bordo bulamacı karışımlı sutut ile hava almayacak şekilde kapatılır.

Not:  tüm ilaçlamalarda kullanılacak suyun Ph düzeyi,7.00 seviyesinde olmalıdır.Bu, ilaçların tesiri bakımından önemli bir ayrıntıdır. Ayrıca, ” ilaçlamanın genel kuralları “ bölümünde anlatılan talimatlara uyunuz.

Follow

Paylaş

Sezonluk Sürgün Kalitesi(SSK),bir ceviz bahçesindeki fidanların, sağlıklı gelişip gelişmediğini anlayabileceğimiz bir kriterdir.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Önemi: bir ceviz bahçesindeki fidanların, sağlıklı gelişip gelişmediğini anlayabileceğimiz sıra dışı bir kriter, Sezonluk Sürgün Kalitesi(SSK)‘dir. Bu olgu,cevizin sezonluk  sürgününün  sahip olduğu metrik ölçülerini, aritmetiksel bir formül ile parametrelendirerek , fidanın sürgün kalitesini bulmamızı sağlar. SSK’nın işimize yarayan en hassas noktası, sürgünün sezon sonunda KIŞ SOĞUKLARINA dayanıp dayanamayacağını % 90 oranda anlamamızı sağlamasıdır.Bununla beraber, SSK formülü, fidanlar vejetasyon döneminde iken(örneğin; temmuz ortasında) bile, kılavuz ağaçlarımızın veya kontrol etmek istediğimiz fidanın ölçümlemeleri yapılarak ,bitkilere  müdahale edip etmeyeceğimizi anlamamızı sağlamaktadır. SSK FORMÜLÜ,  foto sıra no: 1‘de görüldüğü gibi,kırmızı çizgi ile gösterilen sezonluk sürgünün uzunluğu(tam uzunluk), yeşil çizgi ile gösterilen sürgün dip çapı(kalınlığı)(alttan 5.inci cm’sindeki çapı) ve mavi çizgi ile gösterilen sürgün uç çapı(kalınlığı)(üstten 5.inci cm’sindeki çapı)ölçülerinin, kendi aralarındaki orantıları ile alakalıdır. Şöyle ki;

©Sezonluk Sürgün Kalitesi( SSK)©→(Sürgün dip çapı(mm)÷sürgün uç çapı(mm)) X sürgün uzunluğu(cm)≤100 olması gerekmektedir.Kısaca;

SSK DEĞERİ© →(SDÇ(mm)÷SUÇ(mm)) X SU(cm)≤100

Bu formülü, foto sıra no:1‘deki fidanın sahip olduğu gerçek ölçülerini alarak örneklendirirsek;

SDÇ= 15 mm, SUÇ=7 mm, SU=112 cm olduğundan, SSK DEĞERİ= (15÷7) x 112=240 gibi bir sonuç çıkar, bu da 100 den büyük olduğundan dolayı SSK DEĞERİ© oldukça kötüdür.Zira sonucun 100 birimden küçük olması gerekmekteydi.Formül sonucu çıkan 240 değeri, foto sıra no:1‘ deki görüntüyü de ispat etmektedir.Zira; bu fotodaki fidanın tüm sürgünlerinin yaklaşık 40-50 cm’lik kısımları,kış soğuğundan yanmış durumdadır.Bu da, meyve gözlerinin yandığı anlamına da gelmektedir.Oysa ki; bu ölçülere göre, fidanın SSK DEĞERİ, 100 biriminden daha küçük bir değer çıkabilmesi için, SU değerinin daha kısa ve SUÇ değerinin de 10-12 mm’ye yakın bir değerde olması gerekirdi.

Yine aynı formülü, foto sıra no:2‘deki fidanın sahip olduğu gerçek ölçülerini alarak örneklendirirsek;

SDÇ= 15 mm, SUÇ=12 mm, SU=75 cm olduğundan, SSK DEĞERİ= (15÷12) x 75=93,75 gibi bir sonuç çıkar, bu da 100 den küçük olduğundan SSK DEĞERİ oldukça iyidir.Zira,formül sonucu çıkan 93,75 değeri, foto sıra no:2‘ deki görüntüyü de ispat etmektedir.Bu fotodaki fidanın tüm sürgünleri tamamen sağlam kalmış ve sürgün uç gözlerinden ve sürgün yan gözlerinden sağlıklı bir şekilde vejetasyona başlamıştır.

Not: foto sıra no:1 ve 2‘deki fidanlar, aynı bahçede,aynı parselde ve aynı çeşit fidanlar olup, birbirlerine 25 mt uzaklıktadır.

Not: fidanın SSK DEĞERİ, ” optimum toprak tahlil kriterleri”, ” optimum yaprak tahlil kriterleri “ ve ” ceviz bakım programı:aylar “ bölümlerinde anlatılan bilgiler ışığında, fidana müdahale edilerek, olması gereken değer aralığında tutulabilir.

Not: ceviz fidanının  SSK DEĞERİ,belirtilen değer olan 100 birimin altında olsa bile, sezonluk sürgün renginin de , sezon sonu olan ekim ayında , koyu kahverengi-siyah karışımı bir renkte olması gerekmektedir(foto sıra no:2).Sezonluk sürgünün , sezon sonu olan ekim ayında ,olması gereken bu renk, ancak doğru bir bitki besleme programı ile olabilecektir.Ve bu durum , sezonluk  sürgünün kış soğuklarına dayanıklılığının da bir göstergesi olacaktır.

Not:  SSK DEĞERİ,özellikle son zamanlarda ülkemizde rağbet gören(!) , chandler, pedro, fernor gibi yabancı çeşitlerde, soğuğa karşı duyarlılıklarından dolayı,üzerinde dikkatle durulması gereken hassas konulardan biridir.

Follow

Paylaş

Bir ceviz bahçesinde, mutlaka yapılması gereken müdahalelerden biri de,

ŞEKİL(form) BUDAMASI ‘dır.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Önemi: meyvesi için yetiştirilen bir ceviz ağacının doğal formu, yuvarlak küre şeklindedir.Kerestelik veya gölgede yetişen ceviz ağaçları ise doğaları ve bulundukları konum gereği ince uzun kavak formunda gelişirler.Ancak ceviz yetiştiriciliğinde istenilen bitki gelişim formunun küre şeklinde olmasıdır.Ceviz ağacı, müdahale olmaksızın da taçlanmasını  kendi kendine yapabilmektedir.Ancak bu taçlanma bizim istediğimiz şekilde olmayabilir.Ceviz ağacında istenilen taç şekli, topraktan itibaren 120-150 cm yüksekliğinde dallanması, yani taçlanması, taç bölgesinde 3-5 adet ana dal olması ve bu ana dallardan da yan dal oluşturmasıdır.Bunun için ceviz fidanı gençken, yani    2-3 toprak yaşında iken,mutlaka müdahale edilmesi gerekir.Örneğin; foto sıra no:1‘de görülen fidanın genel formu gayet iyi iken, tepe sürgünü ve taç bölgesinin altındaki engin dallar genel formu bozmaktadır.Bu dalların, kırmızıyla işaretlenmiş bölgeden erken baharda budanması gereklidir(buna çıplak budama denir).Zira; ileriki yıllarda, bu dalların kesilmesi icap edeceğinden, bitkinin çoğu gelişim enerjisini de heba etmiş oluruz.(aksi takdirde foto sıra no:3‘deki gibi bir ağaç formu bizleri bekliyor olacaktır.)

Ayrıca, ağaç formu bakımından yeşil budama veya yaz budaması dediğimiz ikinci bir müdahale şekli vardır ki bunun da mutlaka yapılması gerekir.Zira,erken baharda yapılan çıplak budama neticesinde, oluşan dal azalmasından dolayı, bitki gövdeye eskisi gibi gıda pompalayacağından dolayı, mevcut dallar çok oburca ileri(tepe)sürgünü verecektir.İşte bu iştahlı giden dallar, haziran ayının 5-10’u arası, tepe budaması yapılarak, genç ceviz fidanını,yan dal vermeye teşvik edilmelidir.Foto sıra no:2  de görüldüğü üzere, yeşil budama yapılmış 3 toprak yaşlı genç bir ceviz fidanı, kesilen tepe sürgününün altından 3 adet yan dal vermiş durumdadır.

Püf noktası: unutulmamalıdır ki, bir ceviz ağacının yan dal sayısı çoksa, meyve sayısı da çok olacaktır.

Kesilen dallara (çıplak budamada)mutlaka ağaç macunu veya bordo bulamacı katkılı sutut sürülerek, yaraların kapatılması gerekir.Yeşil budamada bu işlem zaruri değildir.Budamada kullanılan bağ makası ve testere gibi aletler, daima steril olarak kullanılmalıdır.

Yeşil budamanın, mutlaka gün dönümünden(21 haziran’dan) önce, 5-10 haziran gibi yapılması gerekir.Daha geç yapılacak yeşil budama, yeni çıkacak yan dalların pişmesini ve odunlaşmasını geciktireceğinden dolayı, taze yan dalların kış soğuğuna dayanıklılığını azaltacaktır.Ayrıca yeşil budama, özellikle yan dal verimi yüksek ceviz çeşitlerinde VERİM BUDAMASI olarak da değerlendirilebilir.

Yeşil budamada kesilecek sürgün kısmı, vejetasyon boyu(o yılki sürgün boyu)’nun 1/3 oranının, üstteki 1/3’lük  kısmıdır.

Foto sıra no:3‘de yeşil veya çıplak budaması  yapılmamış, 3 toprak yaşlı genç bir ceviz ağacından da görüleceği üzere, sürgün tepe budaması yapılmadığından dolayı, ağacın taç formu iyi iken üst formu bozulmuş ve yaklaşık her bir ana dalda 140 cm uzunluğunda,(kırmızı çizgi ile işaretlenmiş) verimsiz bir hacim(bölge) meydana gelmiştir.Bu yan dalsız, verimsiz bölge, ağacın gelişimi boyunca, daima böyle boş kalacaktır.

Foto sıra no:4‘de yeşil veya çıplak budaması  zamanında ve doğru bir şekilde yapılmış, ” küre ” şeklindeki formu ile 3 toprak yaşlı genç bir ceviz ağacı görülmektedir.

Budamadaki eksik ve hataların büyük bir kısmı, yatırımcının sıkça dile getirdiği gibi kısaca,” kıyamamak “ kelimesi  ile anlatılabilir.Ancak, unutmamak gerekir ki; sizin kıyamadığınız şey, size zarar verecektir.

Follow

Paylaş

Bir ceviz ağacının gelişimi ve verimi için olması gereken  OPTİMUM YAPRAK DEĞERLERİ ‘ni inceleyelim.

Ekteki fotoda görüldüğü üzere;

Önemi: yukarıdaki fotoda, ceviz için optimum yaprak değerleri ve alt ve üst sınır değerleri, ceviz bahçemizde her yıl en az bir kez yaptıracağınız yaprak tahlil sonuçlarınızı, kıyaslayabileceğiniz değerlerdir. Tahlil sonuçlarınıza göre, gerekli ise öncelikle eksik değerler konusunda müdahil olmak ve optimum değerlere çekmek gereklidir.Bitki beslemede kullanacağınız gübrelerin, bitki tarafından rahatlıkla alınıp alınamayacağını belirleyen ana etken toprağınızın Ph değeridir.Unutmayınız ki; bitkiyi yönetmenin yolu toprağı yönetmekten geçer.Yukarıdaki kriterlere göre, bitki besleme programı revize edilmelidir.

Not: Doğru bir yaprak tahlil sonucu için, yaprak numunelerinin doğru alınması gerekmektedir.Bu konu, ” cevizde yaprak tahlili: yaprak numunesi nasıl alınır “ bölümünde anlatılmıştır.

Follow

Paylaş