Bir ceviz bahçesinde olabilecek doğal zararlardan biri DOLU yağışıdır.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Tanımı: DOLU, ülkemizde mevsim geçişlerinin yaşandığı özellikle mayıs-haziran ve eylül-ekim aylarında görülen bir yağış şeklidir.Havaların yağışlı gittiği bir dönemde, yağmur bulutlarının, soğuk hava tabakalarına rastlamaları sonucu , yağmur daneleri, doluya dönüşerek yeryüzüne düşer.Dolunun şiddeti, yağmur damlalarının dane büyüklüğüne ve yağmur bulutlarının karşılaşmış oldukları soğuk hava tabakasının soğuk şiddetine  bağlıdır.

Zararı:Bir ceviz bahçesine zarar verebilecek dolu dönemi, mayıs-haziran aylarında olan dolulardır.Zira; bu dönemde meyveler minik ve hassas olurlar.Dolu, meyvelerde, yapraklarda ve fidan gövdelerinde tahribatlar yaratır.(foto sıra no:1 ,2 ve 3).Dolu daneleri , meyveleri dalından kopartarak miktar(kantite) azalması yaparak zarar verdiği gibi(foto sıra no:3), meyvelerin üzerinde yara meydana getirerek kalite azalması yaparak da zarar verebilir(foto sıra no:1).Bizim için ilk durum daha önemlidir.Ayrıca, yaprak parçalanmaları yaparak, bitkinin fotosentez yapmasını zorlaştırır.Gövde ve dallar üzerinde yapmış olduğu tahribatlar(foto sıra no:2) ise, açık yaralanmalara neden olur.Bu açık yaraların büyüklüğüne göre ceviz, enerjisinin büyük bir kısmını bu açık yaraları tedavi etmek için kullanır ki; bu durum bizim için yıl kaybına bile neden olabilir.

Tedavisi: bu şekildeki dolu yağışından ve tahribatından sonra, bitkiye mutlaka onarıcı ve tedavi edici uygulama yapılması gerekir.Dolu yağışına müteakip hiç vakit kaybetmeden bu uygulamanın yapılması gerekir. Öncelikle,dolu şiddetinden dolayı kırılmış sürgünler var ise bunlar,steril bağ makasları ile budanır ve akabinde ilaçlama yapılır. Tedavi uygulamasında; 100 lt suya, 1500 gr hazır bordo bulamacı karıştırılarak, pülverize edilir.Ardından, ağaç gövde ve dallarındaki yaralanmalar çok derin ise, yara kısımları ağaç macunu veya bordo bulamacı karışımlı sutut ile hava almayacak şekilde kapatılır.

Not:  tüm ilaçlamalarda kullanılacak suyun Ph düzeyi,7.00 seviyesinde olmalıdır.Bu, ilaçların tesiri bakımından önemli bir ayrıntıdır. Ayrıca, ” ilaçlamanın genel kuralları “ bölümünde anlatılan talimatlara uyunuz.

Follow

Paylaş

Sezonluk Sürgün Kalitesi(SSK),bir ceviz bahçesindeki fidanların, sağlıklı gelişip gelişmediğini anlayabileceğimiz bir kriterdir.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Önemi: bir ceviz bahçesindeki fidanların, sağlıklı gelişip gelişmediğini anlayabileceğimiz sıra dışı bir kriter, Sezonluk Sürgün Kalitesi(SSK)‘dir. Bu olgu,cevizin sezonluk  sürgününün  sahip olduğu metrik ölçülerini, aritmetiksel bir formül ile parametrelendirerek , fidanın sürgün kalitesini bulmamızı sağlar. SSK’nın işimize yarayan en hassas noktası, sürgünün sezon sonunda KIŞ SOĞUKLARINA dayanıp dayanamayacağını % 90 oranda anlamamızı sağlamasıdır.Bununla beraber, SSK formülü, fidanlar vejetasyon döneminde iken(örneğin; temmuz ortasında) bile, kılavuz ağaçlarımızın veya kontrol etmek istediğimiz fidanın ölçümlemeleri yapılarak ,bitkilere  müdahale edip etmeyeceğimizi anlamamızı sağlamaktadır. SSK FORMÜLÜ,  foto sıra no: 1‘de görüldüğü gibi,kırmızı çizgi ile gösterilen sezonluk sürgünün uzunluğu(tam uzunluk), yeşil çizgi ile gösterilen sürgün dip çapı(kalınlığı)(alttan 5.inci cm’sindeki çapı) ve mavi çizgi ile gösterilen sürgün uç çapı(kalınlığı)(üstten 5.inci cm’sindeki çapı)ölçülerinin, kendi aralarındaki orantıları ile alakalıdır. Şöyle ki;

©Sezonluk Sürgün Kalitesi( SSK)©→(Sürgün dip çapı(mm)÷sürgün uç çapı(mm)) X sürgün uzunluğu(cm)≤100 olması gerekmektedir.Kısaca;

SSK DEĞERİ© →(SDÇ(mm)÷SUÇ(mm)) X SU(cm)≤100

Bu formülü, foto sıra no:1‘deki fidanın sahip olduğu gerçek ölçülerini alarak örneklendirirsek;

SDÇ= 15 mm, SUÇ=7 mm, SU=112 cm olduğundan, SSK DEĞERİ= (15÷7) x 112=240 gibi bir sonuç çıkar, bu da 100 den büyük olduğundan dolayı SSK DEĞERİ© oldukça kötüdür.Zira sonucun 100 birimden küçük olması gerekmekteydi.Formül sonucu çıkan 240 değeri, foto sıra no:1‘ deki görüntüyü de ispat etmektedir.Zira; bu fotodaki fidanın tüm sürgünlerinin yaklaşık 40-50 cm’lik kısımları,kış soğuğundan yanmış durumdadır.Bu da, meyve gözlerinin yandığı anlamına da gelmektedir.Oysa ki; bu ölçülere göre, fidanın SSK DEĞERİ, 100 biriminden daha küçük bir değer çıkabilmesi için, SU değerinin daha kısa ve SUÇ değerinin de 10-12 mm’ye yakın bir değerde olması gerekirdi.

Yine aynı formülü, foto sıra no:2‘deki fidanın sahip olduğu gerçek ölçülerini alarak örneklendirirsek;

SDÇ= 15 mm, SUÇ=12 mm, SU=75 cm olduğundan, SSK DEĞERİ= (15÷12) x 75=93,75 gibi bir sonuç çıkar, bu da 100 den küçük olduğundan SSK DEĞERİ oldukça iyidir.Zira,formül sonucu çıkan 93,75 değeri, foto sıra no:2‘ deki görüntüyü de ispat etmektedir.Bu fotodaki fidanın tüm sürgünleri tamamen sağlam kalmış ve sürgün uç gözlerinden ve sürgün yan gözlerinden sağlıklı bir şekilde vejetasyona başlamıştır.

Not: foto sıra no:1 ve 2‘deki fidanlar, aynı bahçede,aynı parselde ve aynı çeşit fidanlar olup, birbirlerine 25 mt uzaklıktadır.

Not: fidanın SSK DEĞERİ, ” optimum toprak tahlil kriterleri”, ” optimum yaprak tahlil kriterleri “ ve ” ceviz bakım programı:aylar “ bölümlerinde anlatılan bilgiler ışığında, fidana müdahale edilerek, olması gereken değer aralığında tutulabilir.

Not: ceviz fidanının  SSK DEĞERİ,belirtilen değer olan 100 birimin altında olsa bile, sezonluk sürgün renginin de , sezon sonu olan ekim ayında , koyu kahverengi-siyah karışımı bir renkte olması gerekmektedir(foto sıra no:2).Sezonluk sürgünün , sezon sonu olan ekim ayında ,olması gereken bu renk, ancak doğru bir bitki besleme programı ile olabilecektir.Ve bu durum , sezonluk  sürgünün kış soğuklarına dayanıklılığının da bir göstergesi olacaktır.

Not:  SSK DEĞERİ,özellikle son zamanlarda ülkemizde rağbet gören(!) , chandler, pedro, fernor gibi yabancı çeşitlerde, soğuğa karşı duyarlılıklarından dolayı,üzerinde dikkatle durulması gereken hassas konulardan biridir.

Follow

Paylaş

Bir ceviz bahçesinin başarıya ulaşmasındaki ana etkenlerden biri de;

DOĞRU ÇEŞİT seçimidir.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Önemi: doğru çeşit seçimi, ceviz bahçesinin başarısındaki ana unsurlarından biridir.Zira; bir çok emek ve zaman harcanmış bir bahçede sonuç hüsran olabilmektedir(foto sıra no:1). Unutmamak gerekir ki;çeşit tespitinin ana kriteri, ceviz bahçesi tesis edilecek arazinin METEOROLOJİK VERİLERİ’dir. Bahçe kurulumuna başlamadan önce, yöreye ait mümkünse son 40 yıla ait bu veriler meteoroloji müdürlüklerinden temin edilmelidir.Bu veriler nelerdir ?

EN DÜŞÜK HAVA SICAKLIĞI(EDHS); bu kriter, dikilecek çeşidin, kış soğuklarından etkilenip etkilenmeyeceğini belirler.Bir nevi ağacın HAYATİYETİ söz konusudur.Zira; her çeşidin kendine özgü iklim istekleri olduğu gibi, en düşük hava sıcaklık dayanımları da farklıdır.Örneğin, yerli YALOVA çeşitleri, ılıman çeşitler olup kış soğuklarına çok dayanıklı değillerdir.Bu çeşitlerin eksi -18-22°C de, yaşları kaç olursa olsun, ölümleri kaçınılmazdır.Buna benzer,son yıllarda ülkemizde çok rağbet gören(!) CHANDLER, PEDRO, FERNOR  gibi ana çeşitler de ılıman tipler olup aynı dayanım kriterleri, bu çeşitler için de geçerlidir.Bu çeşitler ,  karasal ve kışları soğuk geçen bölgelere kesinlikle dikilmemelidir.

İLKBAHAR SON DON TARİHİ(İSDT); bu kriter, ağacın yapraklanma ve çiçeklenme dönemlerinde karşılaşabilecekleri don tehlikesi bakımdan önemlidir.Bir nevi meyvelerin HAYATİYETİ söz konudur.Bu nedenle, yapraklanma ve çiçeklenme tarihleri, son don tarihinden sonra olan çeşitlerin seçilmesi önemlidir.Ülkemizde, son don tarih ortalaması yaklaşık 25 nisan ile 5 mayıs tarihleri arasıdır.

SONBAHAR ERKEN DONLARI(SEDT); bu kriter, ağacın o yılki sürgünlerinin sonbaharın erken donlarından etkilenip etkilenmeyeceğini belirler.Bir nevi sezon sürgünlerinin HAYATİYETİ söz konusudur.Bu nedenle, sonbahar erken donlarından etkilenmeyecek, vejetasyon süresi kısa çeşitler seçilmelidir ki; hem sezon sürgünleri ve meyve gözleri erken donlardan zarar görmesin, hem de sürgünleri  kışa hazırlanabilsin.

SOĞUKLAMA SÜRESİ(SS); bu kriter, meyve tutumunu belirleyen unsurdur.Zira; her ceviz çeşidinin dinlenme döneminde, kendine özgü belirli bir süre soğuk hava ihtiyacı vardır.Bu süre, ceviz çeşitlerinin, +7,1 °C ile 0°C arasında geçirdikleri saat miktarıdır. Ceviz çeşitlerinin, 700 saat ile 2200 saat arasında değişik soğuklama süreleri vardır.Ülkemiz genelinde, soğuklama süresi ortalaması 1800-2000 saat civarıdır.

Püf noktası: yukarıdaki bilgiler ışığında; kışın ortalama EDHS KRİTERİ; eksi-18-20°C ve üzeri bölgelere, soğuğa dayanıklı, TOROS-1, ŞEBİN,BİLECİK,KAMAN gibi çeşitler dikilmelidir.

EDHS  KRİTERİ; eksi -15-18°C ve altı bölgelere, ılıman çeşitler olan, YALOVA,CHANDLER,PEDRO,FERNOR gibi çeşitler dikilebilir.Ancak, Bu ılıman çeşitlerin SEDT KRİTERİ ayrıca düşünülmesi ve kontrol altında tutulması gereken önemli bir husustur.Zira; bu çeşitlerin vejetasyon süreleri oldukça uzun olduğundan dolayı,sezonluk sürgünler tam pişkinleşmemiş(odunlaşmamış) olacaklarından, SONBAHAR ERKEN DONLARIN’da zarar görmeleri yüksek bir ihtimaldir.

Not: Ülkemiz ortalama rakımının 1000 mt ve ortalama en düşük sıcaklığının da eksi -22-25°C arası olduğu göz önünde tutulursa, soğuğa dayanıklı çeşitlerin tercih edilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.Ilıman çeşitler içinse sınır değer eksi -15-18°C’ arasında olduğu da göz önünde tutulmalıdır.

Not: Meteorolojik verilerin son 40 yıllık bilgilerine ulaşamıyorsak bile, 2011-2012 yılı kış verileri de işimizi görebilecektir.Zira; ülkemizde son 50 yılın en sert kışı, 2011-2012 kışında yaşanmıştır.Bu yılın bilgileri de bize ışık tutabilir.

Not: foto sıra no:1‘de ise, yöresine uygun olmayan yalova çeşidi dikilmiş, her yıl gördüğü  eksi -20-22 °C ortalamalı kış soğuklarından, her sene tüm sürgünleri toprak seviyesine kadar yanmakta ve ağacın kökleri sağlam kaldığı için  toprak seviyesinden tekrar vejetasyona başlamaktadır.Kısaca, bu ceviz ağacı verimi ve hatta gelişimi bir kenara bırakmış, maalesef(!) hayatiyeti konusunda mücadele vermektedir.

Not: foto sıra no:2, yörenin meteorolojik verilerine uygun olarak doğru çeşit seçimi yapılmış, ancak yanlış sulama rejimi ve bitki besleme programı uygulandığından dolayı , eksi -28°C gördüğü bir kışın ardından, sürgün uçlarının (kırmızı çizgilerle işaretlenmiş kısımlar) soğuktan dolayı yanmış olduğu görülmektedir.Doğru sulama rejimi ve bitki besleme dozajları, ” ceviz bakım programı:aylar “ bölümünde anlatılmıştır.

Not: dikim sonrasında, ” ceviz bahçesinde bulunması gereken aletler” konusunda anlatılan,harddiskli dijital termometre temin ederek, direkt bahçemizle ilgili  meteorolojik verilerinin noktasal değerlerini tespit etme imkanımız olacaktır.

Follow

Paylaş

Bir ceviz bahçesinde toprağın ORGANİK MADDE MİKTARINI arttırmanın yolları, LEONARDİT esaslı organik toprak düzenleyiciler kullanmak veya TAM YANMIŞ(FERMENTE EDİLMİŞ) ÇİFTLİK  GÜBRESİ kullanmaktır.Bunun için halihazırda yanmamış olan çiftlik gübresini YAKMA(FERMENTE) işlemini inceleyelim.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Önemi: Bir ceviz ağacının istemiş olduğu toprak özelliklerinin içerisinde, organik madde miktarının yüksek olması gelmektedir(bu konu ” optimum toprak değerleri ” bölümünde anlatılmıştır).Organik madde miktarının, hemen hemen bütün toprak tahlillerinde, oldukça yetersiz olduğunu görmekteyiz.Bunun için, organik madde miktarı değerini arttırmanın önemli iki yöntemi vardır.Birincisi, LEONARDİT esaslı organik toprak düzenleyiciler kullanmaktır ki; risksiz olduğundan dolayı tavsiyemiz bu yöndedir.İkinci yöntem ise, kırsal üretim kaynaklı ÇİFTLİK GÜBRELERİ’dir. Yanmamış, fermente edilmemiş HAM çiftlik gübreleri,içerisinde böcek anaç,yumurta ve larvaları barındıracağından(foto sıra no:2), ceviz ağaçlarımız için tehlike arz etmektedir.Zira; bu zararlı böcekler ve larvaları, bitki köklerinde, bununla birlikte ağaç gövdelerinde de( bu konu ” gövde iç kurdu ” bölümünde anlatılmıştır)  önemli ölçüde tahribatlar yapmaktadırlar.Bundan dolayı da, çiftlik gübrelerini yakma(fermente etme) konusu önem arz etmektedir.

Yapılışı: fermente edilecek ham çiftlik gübresi, beher 1 m³’lük  çiftlik gübresine, 10 kg üre(% 46’lık azot) ve 10 kg sönmemiş kireç konularak harman edilir.Harmanın üzeri hava almayacak şekilde, naylon branda ile kapatılır.Yaklaşık 7 gün sonra harman içi sıcaklığı artmaya başlayacaktır.Naylon altındaki bu durum ” milli termometre( bu konu ” ceviz bahçesinde bulunması gereken aletler ” bölümünde anlatılmıştır) yardımıyla ölçülerek gözlem yapılmalıdır.Yaklaşık 30 gün sonra harman içi sıcaklığının  yaklaşık 80°C, olduğu gözlemlenir.30 günün sonunda harman açılıp tekrar, yerinde karıştırılarak, kapatılır ve 20 gün daha beklenir.Bu sürenin sonunda, ham çiftlik gübremiz fermente olmuş yani yanmıştır.Yanmış çiftlik gübresinin içinde, hiç bir böcek anacı,yumurtası ve larvası kalmadığından dolayı, gönül rahatlığı ile ister fidan dikimi için fidan köklerinde, isterse de toprak işleme esnasında fidan diplerinde kullanılabilir.Foto sıra no:1‘ de kullanıma hazır,yanmış(fermente edilmiş) bir çiftlik gübresi görülmektedir.

Püf noktası: topraktaki ORGANİK MADDE MİKTARI, fidanın etken kök derinliği ve buna bağlı olarak etken toprak hacmi düşünüldüğünde, hemen arttırılabilecek bir konu değildir.Bunun için, organik madde miktarı takviyesi, en az 3-4 yıla bölünerek planlanmalı ve bu plana göre bitki besleme programı hazırlanmalıdır.

Ham çiftlik gübreleri(özellikle büyükbaş hayvan gübresi), tabanı eğimli, briketten yapılmış, içi ve tabanı sıvalı(naylon ile de kaplanabilir) ,yaklaşık E:200 cm X  B:500 cm X  Y:200 cm ebatlarında (ki; 20 m³ gübre konulabilir), büyük gübre teknelerinde biriktirilerek, özsuyunu damıtması sağlanır.Damıtma işleminin daha verimli olması için gübre teknesine bir kaç gün ara ile su pülverize edilebilir.Tekneden koyu kahverengi renginde çıkacak damıtılmış bu sıvı bidonlarda biriktirilerek, damlama sulama sisteminde rahatlıkla kullanılabilir.Zira; bu sıvının içinde bitki için yararlı bakteriler vardır.Kalan posası ise, yukarıda anlatıldığı şekilde yakma(fermente) işlemine tabi tutulabilir.

Leonardit esaslı organik toprak düzenleyicinin,yağmur ve kar suları ile toprağın derinliklerine inebilmesinden  dolayı, toprakla karıştırılması zorunluluğu olmamasına rağmen, çiftlik gübrelerinin toprağa karıştırılması gerekmektedir.

Not: foto sıra no:1′de, yukarıda yapılışı anlatılan fermente işlemi ile yakılmış bir çiftlik gübresi görülmektedir.

Follow

Paylaş

Cevizde en sık görülen zararlılardan biri de KIRMIZI ÖRÜMCEK ‘tir.

Ekteki fotolarda görüldüğü üzere;

Nedeni:ceviz vejetasyonu başlangıcı, yani yapraklanma başlangıcı ile beraber,  mayıs ayı sonlarına doğru, havaların ısınması ile birlikte kırmızı örümcekler de ceviz dibindeki otların yapraklarından başlamak üzere görülmeye başlanır.Kırmızı örümcek anaçlarının yaprak altlarına bırakmış olduğu yumurtalar(foto sıra no:1),çatlayarak ergen hale gelir (foto sıra no:2)ve  haziran başlarında, cevizin yaprak altlarında da görülmeye başlanır.Bu zararlı, bitkinin özsuyunu yaprak alt yüzeyinden emerek, gerek bitki gelişimine ve gerekse de meyve kalitesine olumsuz etki eder. Bu emilimin izleri, yaprak üstlerinde, özellikle yaprak orta bölgelerinde, beyazımsı çok sık minik noktalar şeklinde görülerek anlaşılabilir.

Çözümü:  öncelikle gözlemin çok önemli olduğunu unutmamak gerekir.Ceviz dibindeki veya çevresindeki otların yaprak ve sürgünlerinin, ayrıca ceviz yaprak altlarının  kırmızı örümcek yumurtaları ve ergen  oluşumu bakımından takibi yapılmalıdır. Mücadelesi ise insektisitlerle yapılabilir. Yapraklanma başlangıcında, kırmızı örümcek için üretilmiş insektisitler kutu dozajında kullanılarak, 20-25 gün ara ile, iki kez olmak üzere ilaçlama yapılmalıdır.Bu tip  ilaçlamalarda, İYİ TARIM UYGULAMALARI ‘ nda tavsiye edilen insektisitlerin kullanılması önerilir.

Not: tüm ilaçlamalarda kullanılacak suyun Ph düzeyi,7.00 seviyesinde olmalıdır.Bu, ilaçların tesiri bakımından önemli bir ayrıntıdır. Ayrıca, ” ilaçlamanın genel kuralları “ bölümünde anlatılan talimatlara uyunuz.

Püf noktası: kırmızı örümcek yumurtaları ve ergenleri, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olduğundan dolayı,rutin gözlemlerinizi (“ceviz bahçesinde  bulunması gereken el aletleri” bölümünde anlatılan), el tipi mini mikroskop(en az X40’lık) aracılığı ile yapılması tavsiye edilir.Ayrıca, mücadelede kullanılacak bazı kırmızı örümcek ilaçları, ergen kırmızı örümceği öldürdüğü halde, yumurtalarına zarar verememektedir.Bu nedenle, uygulanacak insektisit, yumurtaları da öldürecek şekilde seçilmelidir.

Not: foto sıra no:1 ve 2‘deki fotolar, yukarıda bahsedilen el tipi mini mikroskop aracılığı ile çekilmiştir.

Follow

Paylaş